-
1 ÖXL
* * *(gen. axlar, pl. axlir), f.1) shoulder-joint, shoulder (hendr blóðgar upp til axla); hann hafði øxi um öxl, he carried an axe over his shoulder; sat Þorkell upp við öxl, TH. sat half up, leaning on his arm; líta um öxl, to look over one’s shoulder;2) fig. the shoulder of a mountain (en er þeir kömu inn fyrir öxlina);* * *f., gen. axlar, pl. axlir; [Goth. amsa; A. S. eaxl; Engl. axle; Dan. axel; Germ. achsel; Fr. aisselle; all from Lat. axilla, Grimm’s Dict. i. 163]:—the shoulder-joint, so called from being the ‘axis’ on which the arm moves (the general word is herðar, q. v.): lerka at öxl, Fms. vi. 440; þeir þrifu í axlirnar ok toguðusk um, viii. 383; hendr blóðgar upp til axla, Þiðr.; féll hann ok lesti öxl sína, Þorf. Karl. 390, v. l.; dvergar á öxlum, Rm.; hann hafði öxi um öxl, across the shoulder, Ld. 276; á öxl, Gullþ. 64; engi maðr tók betr enn í öxl honum, Fms. v. 67; meðal axlar ok ölboga, Bs. i. 640; hann slær sverðinu á öxl Grimi ok klýfr hann í herðar niðr, Finnb. 288; sat Þorkell upp við öxl, Th. sat half up leaning on his arm, Vápn. 29; at þú of öxl skjótir því er per atalt þykkir, cp. to turn the cold shoulder to, Gg.; lita, sja um oxl, to look over one’s shoulder at, look askance at, Orkn. (in a verse), Fbr. 38, 82 new Ed.2. metaph. the shoulder of a mountain; en er þeir kómu inn fyrir öxlina … undir öxlinni suðr frá Knerri, Eb. 76, 77 new Ed.; fjalls-öxl, Fas. i, 53.3. as a local name, Öxl, Landn.: Skegg-öxl, a mountain in western Iceland.4. the ‘shoulder’ of a knife, where blade and haft meet; var holdit hlaupit upp yfir knífs-axlirnar, Bs. i. 385.5. öxull; hvel þat er veltr um úróar axlir, Sks. 76 new Ed.COMPDS: axlarbein, axlarbyrðr, axlarliðr, axlabönd. -
2 ǫxl
f. -i-, gen. axlar, pl. axlir1) плечо, плечевой сустав; ср. herðarsat Þorkell upp við ǫxl — Торкель приподнялся, опираясь на руку
2) плечо, склон горы* * * -
3 öxl
-
4 um
[ʏm:, ʏm]I praep (A)1) вокругsnúast um e-ð — вращаться вокруг чего-л.
slá hring um e-n — окружить кого-л.
taka um hönd e-m — брать кого-л. за руку
2) мимо, огибая, вокругganga um e-s staðar — заходить куда-л. по дороге
3) по, повсюду в…4) поfara um veginn — идти [ехать] по дороге
kominn um langan veg — пришедший [приехавший] издалека
5) черезþeir fóru um fjallið — они шли [ехали] через горы
líta um öxl — смотреть через плечо, оглядываться
6) о(б)tala um e-ð — говорить о чём-л.
fyrirlestur um e-ð — лекция о чём-л.
7) около, примерно8) больше, свыше9) в; в течение ( при обозначении времени)um nætur — ночью, по ночам
um nóttina — в течение ночи, в ту ночь
um daginn — а) в тот день; б) в день; в) на днях, недавно
um það leyti [bil] — в то время
10) в др. знач.:margir um einn — много на [против] одного
stór [mikill] um sig — крупный, большой
mæla [tala] um hug sér — говорить обратное тому, что думаешь
IIadv:mér er um og ó — я в сомнении, я в нерешительности
См. также в других словарях:
List of English words of Old Norse origin — This article is part of a series on: Old Norse Dialects … Wikipedia